Wat is orthopedagogiek?
Als mensen me vragen wat ik doe en ik antwoord "Ik ben klinisch orthopedagoog", krijg ik vaak als antwoord
"Ah, voor de voeten" of "Een wat?".
Om dus maar te zeggen dat we momenteel nog niet erg bekend zijn binnen de maatschappij. En toch zijn orthopedagogen niet meer weg te denken uit het werkveld. Op de website van de U Gent lezen we het volgende:
"Het laat zien dat niet iedereen in zijn leven een orthopedagoog tegenkomt. Toch maakt hij/ zij een verschil in het leven van vele mensen door te werken aan gelijke kansen.
Orthopedagogiek is de wetenschapstak die zich buigt over de vraag hoe je kinderen en volwassenen in maatschappelijk kwetsbare situaties kan ondersteunen om volwaardig te participeren in de samenleving. Het gaat hierbij, bijvoorbeeld, over kinderen en jongvolwassenen met een verstandelijke beperking, jongeren met ernstige gedrags- of emotionele problemen en volwassenen met een drugverslaving.
De bedoeling is steeds om vanuit de context (ouders, leefomgeving, sociaal netwerk, …) samen met de centrale persoon creatief en oplossingsgericht op zoek te gaan naar manieren om zijn/haar leefsituatie en kwaliteit van leven te verbeteren.
Orthopedagogiek is dus gericht op het handelen in concrete situaties, waarbij we leren gebruik maken van verschillende ondersteuningsvormen op maat van de persoon en zijn context. Wanneer we onderzoek doen gebruiken we daarbij - afhankelijk van de vraagstelling- kwalitatieve en/of kwantitatieve onderzoeksmethoden." (https://www.ugent.be/pp/orthopedagogiek/nl/onderwijs/toekomstigestudenten#Orthopedagogiekklinktals...)
Een orthopedagoog is dus geen psycholoog. Hoewel beide master opleidingen 5 jaar duren en enigszins gelijklopend zijn, ligt de focus op een andere plaats. Een orthopedagoog focust zich vooral op een persoon binnen een context of een concrete situatie, waar een psycholoog zich eerder zal focussen op innerlijke trauma's, mogelijke diagnosestelling etc etc. Toch zien we ook steeds meer orthopedagogen opduiken binnen psychiatrische instellingen en is ook de diagnostiek niet meer alleen voor psychologen.
Op de website van de Vlaamse Vereniging voor Orthopedagogen lezen we:
"Onder de uitoefening van de klinische orthopedagogiek verstaat men het binnen een wetenschappelijk onderbouwd orthopedagogisch referentiekader gewoonlijk verrichten van autonome handelingen die tot doel hebben de preventie, het onderzoeken, het opsporen, het diagnosticeren, het begeleiden en behandelen van opvoedings-, ontwikkelings-, leer-, gedrags- en emotionele problemen en de psychosociale gevolgen ervan bij kinderen, jongeren of volwassenen en hun context."
(https://vvo.be/aanbod/#deorthopedagoog)
Wat is orthopedagogiek is dus niet in een zin uit te leggen, maar omvat veel verschillende taken in functie van veel verschillende doelgroepen.
Zo komt een orthopedagoog in beeld wanneer
- Je als ouder merkt dat je steeds weer tegen dezelfde opvoedingsproblemen aanloopt,
- Het je niet meer lukt om greep op een situatie te krijgen en je hiervoor geen oorzaak kan vinden, of deze oorzaak niet kan wegnemen (zoals bijvoorbeeld bij een scheiding)
- Wanneer je steeds opnieuw naar die zelfde drugs blijft grijpen omdat er iets je triggert en je in een soort van routine valt,
- Kinderen met leerproblemen extra ondersteuning nodig hebben,
- Er contextbegeleiding opgestart moet worden,
- Mensen na een periode als dakloze of in de gevangenis hun plaats in de maatschappij terug moeten vinden,
- Mensen met een beperking zichzelf zo goed mogelijk zelfstandig staande willen houden in onze huidige maatschappij,
- ....
Sinds 2016 is de klinische orthopedagogiek als een autonoom gezondheidszorgberoep erkend door de overheid. Dat betekent dat orthopedagogen met een universitair diploma in het domein van de klinische orthopedagogiek een visum, uitgereikt door de FOD Volksgezondheid, kunnen aanvragen. Alleen op basis van dit visum kan je dan als klinisch orthopedagoog worden erkend.